پمپ دستگاهی است که با بکار گیری انرژی مکانیکی انواع سیالات را با فشار و نیروی بیشتری به داخل لولهها هدایت میکند. از انواع پمپ برای انتقال و جابجایی مایعات استفاده میشود. این وسیله میتواند انواع سیالات را با نیرویی مشخص به یک مکان یا ارتفاع معین انتقال دهد. پمپها در سیستمهای لولهکشی و یا هیدرولیک نقش مهمی را ایفا میکنند. درواقع بهوسیله پمپ میتوان سیالات غیرقابل تراکم را از یک نقطه به نقطهای دیگر جابجا کرد. در ادامه انواع پمپ آب و کاربردهای آنها را بررسی میکنیم. با ما همراه باشید.
معرفی انواع پمپ آب
پمپهای آب بر اساس ویژگیها و کاربردهای گوناگونی که دارند طبقهبندی میشوند.
اگر در کنار بررسی انواع پمپ آب به دنبال گزینهای هستید که توان و فشار بیشتری ایجاد کند، پمپ هیدرولیک میتواند انتخاب کارآمدتری باشد. برای تجهیز سیستم به یک منبع فشار قوی و پایدار، همین حالا پمپ هیدرولیک مناسب تهیه کنید.
بهطورکلی میتوان پمپها را با توجه به نحوه انتقال انرژی از پمپ به سیال، به دو گروه تقسیمبندی کرد:
۱- پمپهای دینامیکی
در پمپهای دینامیکی نحوه انتقال انرژی به سیال بهصورت دائمی میباشد. انواع پمپهای پرکاربرد دینامیکی عبارتاند از:
- پمپهای گریز از مرکز (Centrifugal)
- پمپهای جریان محوری (Axial)
۲- پمپهای جابجایی
دسته دوم انواع پمپ آب ، پمپهای جابجایی هستند که نحوه انتقال انرژی در این پمپها بهصورت متناوب و دورهای است. انواع پمپهای جابجایی عبارتاند از:
- پمپهای رفت و برگشتی (Reciprocationg)
- پمپهای دوار (Rotary)
انواع پمپ های دینامیکی
در انواع پمپ های دینامیکی، انتقال انرژی به سیال بهصورت پیوسته انجام میشود. یعنی پره یا پروانه با چرخش مداوم، به آب سرعت و فشار میدهد. بیشتر پمپهایی که برای آبرسانی استفاده میشوند در این گروه قرار دارند. پمپهای زیر جزو پمپهای دینامیکی هستند:
پمپ جتی
پمپ جتی یکی از انواع پمپ آب است که برای مکش و انتقال آب از چاههای نیمهعمیق یا منابعی با سطح آب پایین استفاده میشود. این پمپ با ترکیب سیستم مکش و فشار، آب را از عمق بالا میکشد و به سطح میرساند. عملکرد آن پایدار بوده و برای مصارف خانگی، باغها و ویلاها انتخابی مناسب است. توانایی مکش بالا و مقاومت در برابر نوسانات فشار از ویژگیهای اصلی این پمپ به شمار میآیند.
پمپ سیرکولاتور
پمپ سیرکولاتور وظیفه گردش آب در مدارهای بسته را بر عهده دارد. این پمپ از انواع پمپ های دینامیکی بیشتر در سیستمهای گرمایشی و سرمایشی مانند شوفاژ، تهویه مطبوع و پکیجها استفاده میشود. در واقع، پمپ سیرکولاتور آب را از منبع حرارتی یا سرمایشی به سمت مصرفکنندهها هدایت میکند و دوباره به سیستم بازمیگرداند. عملکرد بیصدا، مصرف انرژی پایین و نصب آسان از ویژگیهای مهم آن است.
پمپ آب یک اسب
پمپ آب یک اسب به پمپی گفته میشود که قدرت موتور آن معادل یک اسب بخار است. این نوع از پمپهای آب در مصارف خانگی و ساختمانهای کوچک کاربرد گستردهای دارد و معمولاً برای افزایش فشار آب در طبقات بالا مورد استفاده قرار میگیرد. انتخاب این پمپ باید بر اساس ارتفاع ساختمان و میزان مصرف آب انجام شود تا کارایی مطلوبی داشته باشد.
پمپ بشقابی
پمپ بشقابی یکی از زیرمجموعههای پمپهای سانتریفیوژ است که برای انتقال آب تمیز در مصارف خانگی و نیمهصنعتی استفاده میشود. این پمپها معمولاً صدای کمی دارند و دبی آب نسبتاً بالایی تولید میکنند. طراحی فشرده و وزن کم باعث شده پمپ بشقابی برای ساختمانهای چندطبقه و سیستمهای تقویت فشار بسیار مناسب باشد.
پمپ محیطی (پیرامونی)
پمپ محیطی برای ایجاد فشار بالا در حجم آب کم طراحی شده است. این پمپ از انواع پمپ های دینامیکی معمولاً در آپارتمانها یا جاهایی که فقط نیاز به افزایش فشار دارند مورد استفاده قرار میگیرد. در مقایسه با پمپ بشقابی، دبی پایینتری دارد اما فشار بیشتری تولید میکند. ساختار جمعوجور و قیمت مناسب از مزیتهای اصلی آن است.
پمپ آب محوری
پمپ آب محوری از دیگر انواع پمپ آب است که در آن، آب در راستای محور شافت حرکت میکند. این پمپها معمولاً در انتقال حجم بالایی از آب با فشار کم به کار میروند؛ برای مثال در ایستگاههای پمپاژ، زهکشی زمینهای کشاورزی یا کنترل سیلاب. بازدهی بالا و مصرف انرژی مناسب از ویژگیهای شاخص این پمپهاست.
پمپ آب با مخزن انبساط
پمپ آب با مخزن انبساط بیشتر برای سیستمهای خانگی طراحی شده است و نقش مهمی در تنظیم فشار و جلوگیری از نوسانات دارد. وجود مخزن باعث میشود پمپ بهصورت مداوم روشن و خاموش نشود، در نتیجه عمر موتور افزایش یافته و مصرف برق کاهش پیدا میکند. این نوع پمپ از انواع پمپ های دینامیکی برای ساختمانهایی با مصرف متغیر آب گزینهای ایدهآل محسوب میشود.
پمپ آب سانتیفیوژ
پمپ آب سانتیفیوژ یکی دیگر از انواع پمپ آب است که دارای یک محفظه حلزونی شکل است به نام پوسته می باشد. در درون این محفظه حلزونی شکل، یک یا چند چرخ بر روی یک محور (شفت) تعبیهشده است. هر یک چرخها دارای تعدادی پره میباشند که انتقال سیالات از طریق آنها انجام میشود. پمپهای سانتیفیوژ در ابعاد و اندازههای مختلف برای مصارف گوناگون ساخته میشوند.
یکی از نکات مهمی که هنگام استفاده از پمپهای سانتیفیوژ باید در نظر بگیرید این است که باید حتماً پیش از روشن کردن آنها پمپ را هواگیری یا پرایم کنید. به عبارتی شما باید پس پر شدن خط پمپ آب و اطمینان از ورود سیال به داخل پمپ، از خروج کامل هوا یا گاز انباشتهشده در داخل پمپ آب مطمئن شوید.
پمپ آب گریز از مرکز
عملکرد پمپ آب گریز از مرکز بر پایه تبدیل انرژی یک سیال جاری به فشار ایستا است. در مکانیزم این نوع پمپ یک پروانه گردان بهمنظور افزایش فشار یک سیال تعبیهشده است و از این نوع پمپ بیشتر در جابجا کردن سیالات از طریق سیستم لولهکشی استفاده میشود. با بهکارگیری پمپهای گریز از مرکز میتوان جریانهای پیوسته با فشار زیاد ایجاد کرد.
تقسیمبندی انواع پمپ آب گریز از مرکز
پمپهای گریز از مرکز را میتوان بر پایه نوع جریانی که ایجاد میکنند به سه گروه تقسیمبندی کرد. این سه گروه عبارتاند از:
-
پمپ جریان شعاعی
در این نوع پمپ با اعمال نیروی گریز از مرکز، فشار سیال افزایش میابد. در ساختار این پمپها پروانههایی بکار رفته است که سیال پس ورود از طریق توپی و برخورد با این پروانهها بهصورت شعاعی در محیط جریان میابد.
-
پمپ جریان مختلط
عملکرد این پمپها به این صورت است که فشار تا حدودی با اعمال نیروی گریز از مرکز و تا حدودی نیز با اعمال نیروی بالابری (Lift) که از سمت تیغهها ایجاد میشود، افزایش میابد. در این پمپها پروانههایی وجود دارد که دارای جریان خروجی محوری میباشند و سیالات پس از برخورد با این پروانهها بهصورت محوری و شعاعی در محیط جریان میابند.
همچنین بخوانید : عملکرد هیدرو موتورهای اوربیتالی به چه صورت است؟
-
پمپ جریان محوری
نام دیگر پمپهای جریان محوری پمپ ملخی است. افزایش فشار سیالات در این پمپها از طریق اعمال پروانهها و یا اعمال نیروی بالابری که از سمت تیغهها به وجود میآید، انجام میشود. در پمپهای جریان محوری پروانههایی با ورودی و خروجی محوری تعبیهشده است که سیالات پس از عبور از این پروانهها بهصورت محوری به لولهها منتقل میشوند.
عکس پمپ آب
در تصویر زیر، عکس پمپ آب دیده میشود که نمونهای ساده از پمپهای مورد استفاده در مصارف خانگی است.
انواع پمپ آب بر اساس کاربرد
انواع پمپ آب بر اساس کاربرد شامل پمپهایی است که برای مصارف خاص طراحی شدهاند و با توجه به محیط و نیاز، انتخاب میشوند. این پمپها وظیفه تأمین آب، افزایش فشار یا تخلیه سیالات را بر عهده دارند.
۱. پمپ آب خانگی
این نوع پمپ برای افزایش فشار آب در ساختمانها و واحدهای مسکونی استفاده میشود. توان پمپهای خانگی بر اساس ارتفاع و تعداد طبقات ساختمان انتخاب میشود.
۲. پمپ کفکش
پمپ کفکش درون آب قرار میگیرد و برای تخلیه کامل آب از چاهها، استخرها و مخازن مورد استفاده است. این پمپ برای آبهای تمیز یا نسبتاً زلال مناسب است.
۳. پمپ شناور
پمپ شناور برای چاههای عمیق طراحی شده و بهطور کامل در آب قرار میگیرد. این پمپها در کشاورزی و سیستمهای آبیاری کاربرد گستردهای دارند.
۴. بوستر پمپ
بوستر پمپ سیستمی شامل چند پمپ است که بهصورت هماهنگ کار میکنند تا فشار آب در مقیاس بالا تأمین شود. این سیستم در ساختمانهای بزرگ، هتلها و صنایع استفاده میشود.
۵. پمپ لجنکش
پمپ لجنکش برای پمپاژ مایعات آلوده یا حاوی ذرات جامد طراحی شده است. این پمپها در فاضلاب، چاههای صنعتی و استخرهای گلآلود کاربرد دارند.
۶. پمپ وکیوم
پمپ وکیوم یا خلأ، برای ایجاد مکش و تخلیه هوا از سیستمها استفاده میشود. این نوع پمپ در صنایع مختلف، آزمایشگاهها و سیستمهای بسته کاربرد دارد.
۷. موتور پمپ (موتور آب)
موتور پمپ ترکیبی از موتور و پمپ است که برای پمپاژ آب در محیطهایی که برق در دسترس نیست استفاده میشود. این نوع پمپ معمولاً در کشاورزی و باغبانی کاربرد دارد و با سوخت بنزین یا گازوئیل کار میکند.
سخن پایانی
همانطور که گفته شد پمپ وسیلهای مکانیکی است که با ایجاد فشار، آب و مایعات دیگر را به داخل لوله منتقل میکند. پمپها در انواع متنوع و ابعاد گوناگون ساخته میشوند و هرکدام از آنها کاراییهای مخصوص به خود را دارند. از دیگر انواع پمپهای پرکاربرد در مصارف صنعتی و خانگی میتوان به پمپهای پیستونی، بادامکی، پلانچری، دیافراگمی، دندهای، پیچی، پرهای و … اشاره کرد. هر یک از این پمپها برای کاربردها و مصارف مشخصی طراحی و ساخته میشوند.
