خرابی شیر فشار شکن یکی از مشکلات رایج در سیستم‌های هیدرولیک و تاسیسات آب و گاز است که می‌تواند باعث عملکرد نامناسب کل سیستم شود. شیر فشار شکن وظیفه دارد فشار ورودی آب یا سیالات را به حدی کنترل کند که تجهیزات پایین‌دستی دچار آسیب نشوند. این شیر معمولاً در کنار شیرهای دیگر مانند شیر کنترل جریان نصب می‌شود تا جریان و فشار سیال به طور همزمان تنظیم شود. شناخت علائم خرابی شیر فشار شکن و روش‌های عیب‌یابی آن برای جلوگیری از خسارت‌های جدی بسیار مهم است.
| علائم خرابی شیر فشار شکن | راه‌های پیشگیری | راه حل |
| افزایش غیرمعمول فشار خروجی | انتخاب شیر مناسب با ظرفیت و فشار سیستم | تنظیم مجدد شیر یا تعویض قطعات داخلی خراب |
| نوسان فشار در سیستم | نصب صحیح و مطابق دستورالعمل تولیدکننده | بررسی دیافراگم و فنر، در صورت آسیب تعویض شود |
| صداهای غیرمعمول در شیر | نگهداری و تمیزکاری دوره‌ای شیر | تمیز کردن مسیر شیر و رفع گرفتگی‌ها |
| نشت آب یا سیال | بررسی و تعویض به موقع قطعات داخلی مانند دیافراگم و فنر | تعویض واشرها یا دیافراگم آسیب‌دیده |
| افت فشار خروجی | جلوگیری از ورود ذرات معلق و رسوبات به داخل شیر | بررسی مسیر داخلی و تمیز کردن یا تعویض قطعات مسدود شده |
علائم خرابی شیر فشار شکن
خرابی شیر فشار شکن معمولاً با نشانه‌های مشخصی همراه است که نشان می‌دهد شیر به درستی فشار را کنترل نمی‌کند. شناسایی این علائم به تعمیر به موقع و جلوگیری از آسیب به سیستم کمک می‌کند.
۱. افزایش غیرمعمول فشار خروجی
یکی از رایج‌ترین نشانه‌های خرابی شیر فشار شکن، افزایش فشار خروجی است. وقتی شیر فشار شکن درست کار نکند، سیال با فشار بیش از حد وارد سیستم می‌شود و این موضوع می‌تواند باعث آسیب به لوله‌ها و تجهیزات پایین‌دستی شود. بررسی فشارسنج‌ها و مقایسه با فشار استاندارد سیستم اولین مرحله برای تشخیص خرابی است.
۲. نوسان فشار در سیستم
اگر فشار خروجی به صورت متناوب بالا و پایین برود، احتمال خرابی شیر فشار شکن وجود دارد. این نوسانات معمولاً به دلیل خرابی فنر داخلی یا خرابی دیافراگم شیر اتفاق می‌افتد. در این شرایط کنترل فشار توسط شیر کنترل فشار به درستی انجام نمی‌شود و سیستم دچار اختلال خواهد شد.
۳. صداهای غیرمعمول در شیر
یکی دیگر از علائم خرابی شیر فشار شکن، تولید صداهای غیرمعمول مانند وزوز، سوت یا ضربه در مسیر سیال است. این صداها معمولاً ناشی از تلاطم شدید سیال به دلیل تنظیم نامناسب فشار شیر است. شنیدن چنین صداهایی باید به عنوان هشدار جدی برای بررسی و تعمیر شیر تلقی شود.
۴. نشت آب یا سیال
نشت آب یا سیال از شیر فشار شکن نشانه واضح دیگری از خرابی است. این مشکل می‌تواند به دلیل آسیب دیافراگم یا واشرهای داخلی شیر ایجاد شود. حتی نشت کوچک نیز می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم و افزایش هزینه‌های نگهداری شود.
۵. افت فشار خروجی
خرابی شیر فشار شکن ممکن است باعث افت فشار خروجی نیز شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مسیر داخلی شیر مسدود یا دیافراگم شیر خراب شده باشد. افت فشار خروجی می‌تواند عملکرد تجهیزات پایین‌دستی را مختل کند و باعث کاهش راندمان سیستم شود.
روش‌های عیب‌یابی خرابی شیر فشار شکن
برای تشخیص خرابی شیر فشار شکن، لازم است مراحل مشخصی را طی کنیم تا بتوان قطعات آسیب‌دیده یا عملکرد نامناسب شیر را شناسایی کرد. رعایت این روش‌ها باعث جلوگیری از آسیب بیشتر به سیستم می‌شود.
۱. بررسی فشار ورودی و خروجی
اولین گام در عیب‌یابی، اندازه‌گیری فشار ورودی و خروجی شیر است. مقایسه این اعداد با مقادیر استاندارد می‌تواند مشخص کند که شیر به درستی کار می‌کند یا دچار خرابی است. فشار سنج‌ها ابزار اصلی در این مرحله هستند.
۲. بررسی نشت‌ها
تمام نقاط شیر، به ویژه محل اتصال‌ها و بدنه، باید برای تشخیص نشت بررسی شود. حتی نشت‌های کوچک می‌توانند نشانه‌ای از خرابی شیر فشار شکن باشند و باید سریع تعمیر شوند.
۳. باز و تمیز کردن شیر
برای بررسی داخلی شیر، می‌توان شیر را باز کرد و قطعات داخلی آن را بررسی نمود. رسوبات، گرفتگی‌ها یا آسیب دیافراگم باید شناسایی و رفع شوند. تمیز کردن منظم شیر می‌تواند از خرابی‌های جدی جلوگیری کند.
۴. تست فنر و دیافراگم
برای اطمینان از سلامت مکانیزم داخلی، فنر و دیافراگم شیر باید بررسی شوند. هرگونه آسیب یا سفتی بیش از حد نشانه‌ای از خرابی شیر فشار شکن است و نیاز به تعویض یا تعمیر دارد.
۵. بررسی نصب و جهت جریان
در صورت بروز مشکل، بررسی صحیح نصب شیر و جهت جریان سیال ضروری است. نصب نادرست می‌تواند باعث اختلال در عملکرد شیر و افزایش احتمال خرابی شیر فشار شکن شود.
۶. بررسی فشار در شرایط مختلف
سیستم را در حالت‌های مختلف فشار تست کنید. اگر شیر فشار شکن در شرایط متفاوت عملکرد مناسبی نداشت، احتمال خرابی شیر وجود دارد و نیاز به تعمیر یا تعویض دارد.
دلایل اصلی خرابی شیر فشار شکن
خرابی شیر فشار شکن معمولاً به دلیل مشکلات مکانیکی یا نصب نادرست رخ می‌دهد که مانع از عملکرد صحیح آن می‌شود. شناخت این دلایل به تشخیص سریع و رفع مشکل کمک می‌کند.
۱. رسوب و گرفتگی داخلی
یکی از شایع‌ترین دلایل خرابی شیر فشار شکن، تجمع رسوبات و ذرات معلق در داخل شیر است. این رسوبات باعث می‌شوند دیافراگم یا مکانیزم فنری شیر به درستی کار نکند و فشار خروجی دچار نوسان شود.
۲. خرابی دیافراگم
دیافراگم شیر فشار شکن نقش اصلی در کنترل فشار دارد. هرگونه پارگی، شکستگی یا سفت شدن دیافراگم باعث اختلال در عملکرد شیر و ایجاد علائم خرابی شیر فشار شکن می‌شود.
۳. آسیب فنر داخلی
فنر داخلی شیر فشار شکن فشار را تنظیم می‌کند. اگر فنر دچار فرسودگی یا تغییر شکل شود، فشار خروجی کنترل نمی‌شود و خرابی شیر فشار شکن به وجود می‌آید.
۴. نصب نادرست شیر
نصب اشتباه شیر فشار شکن می‌تواند باعث خرابی سریع آن شود. زاویه نصب، جهت جریان و فشار ورودی باید دقیق مطابق دستورالعمل سازنده باشد تا عملکرد شیر تضمین شود.
۵. استفاده از شیر نامناسب
انتخاب شیر فشار شکن با ظرفیت و رنج فشار نادرست می‌تواند باعث خرابی شیر شود. شیر باید متناسب با فشار ورودی و نیاز سیستم انتخاب شود تا طول عمر بالایی داشته باشد.
سخن آخر
شناخت علائم خرابی شیر فشار شکن و روش‌های عیب‌یابی آن، به شما کمک می‌کند تا از آسیب‌های جدی به سیستم هیدرولیک یا تاسیسات آب جلوگیری کنید. با توجه به اهمیت این موضوع، استفاده از تجهیزات با کیفیت و خدمات پشتیبانی مناسب بسیار مهم است. شرکت سپهر آسیا تامین کننده انواع تجهیزات و قطعات هیدرولیک مانند پمپ و شیرآلات است و می‌تواند در انتخاب، نصب و نگهداری شیر فشار شکن همراه شما باشد.
