یک نمونه از پمپها با جابجایی مثبت پمپهای دندهای هستند که سیال در این نمونه پمپ به صورت چرخش دندهها جابجا میشود. پمپ دندهای خود مکش بوده و قدرت بالایی در مکش دارند و در عین واحد پمپاژ سیالات و ویسکوزیته کم و متوسط و زیاد را انجام میدهند. پمپهای دندهای در زمان پمپاژ جریانی یکسان و صاف و متناسب با سرعت چرخ دندههای خود به وجود میآورند.دندههایی که در این نوع پمپ قرار دارد برای انتقال مایعات مورد استفاده قرار میگیرد به این صورت که دندهها مکش خود را در قسمت ورودی انجام میدهند و سیالات را به داخل پمپ هدایت شده و در داخل حفرههای دنده میروند و در آخر وارد لوله خروجی میشود و تخلیه مایع صورت میگیرد.
انواع پمپ دندهای
پمپ دندهای در دو نوع پمپ دندهای خارجی و پمپ دندهای داخلی میباشند.
پمپ دندهای خارجی
این نمونه پمپ دارای دو دنده متصل به هم است که هر کدام به وسیله شفت جداگانه پشتیبانی میشود. دندهها توسط موتور شروع به حرکت میکنند و دندهها یک به یک یکدیگر را میچرخانند. شفتهایی که در این پمپ قرار گرفته برخی اوقات با موتورهای مستقل حرکت میکنند و شفتها به وسیله یاتاقان در قسمتهای کیسینگ محافطت میشود.
کار کرد پمپ دندهای خارجی به این صورت است که دندهها در قسمت خارج پمپ دقیق در قسمت ورودی پمپ شروع به مکش سیال به داخل پمپ میکند و حجم بالایی از مایع را در داخل حفرهها وارد میکند. مایع که به وسیله دندهها احاطه میشوند بر خلاف کیسینگ به حرکت و چرخیدن خود ادامه میدهند. در این پمپ دندهها به یکدیگر متصل هستند و مایعی از داخل مدار در میان دندهها انتقال پیدا نمیکند.
به دلیل ارتباطی که ما بین دندهها و کیسینگ وجود دارد اجازه داده نمیشود که در طرف دیگر مکش انجام شود و در سمت خروجی و تخلیه پمپ نشتی مایع صورت نمیگیرد و صرفا نشتی برای مایعاتی است که ویسکوزیته کمتری دارند. طراحی این پمپ به سه صورت ساده و صاف و هلیکال یا جناغی است.
پمپ دندهای داخلی
این نمونه پمپ که به پمپ ماه و ستاره معروف است عملکردی شبیه به پمپ دندهای خارجی دارد و دارای دو چرخ دنده متصل به هم در سایزهای مختلف میباشند که چرخ دندهها بر روی یکدیگر در حال چرخیدن هستند. در این پمپ چرخ دندهای بزرگ قرار دارد که دندنهها در داخل آن قرار دارد و در داخل چرخ دنده یک چرخ دنده کوچکتر قرار گرفته است. چرخ دندهی کوچکی که در این پمپ قرار گرفته برای این است تا به روتور اتصال پیدا کند برای اینکه چرخ دندهها را با همدیگر درگیر کند.
کاربرد پمپ دندهای
تعداد محدودی قطعات که در چرخ دنده قرار دارد بسیار جمع و جور و ساده میباشند. پمپ دندهای توانایی پمپاژ سیالات به وسیله فشار تولیدی توسط پمپهای رفت و برگشت یا دبی را ندارد ولی عملکرد بالایی نسبت به سایر پمپها دارد. این نوع پمپ برای پمپاژ روغن و سایر مایعات که ویسکوزیته بالایی دارند مورد استفاده قرار میگیرد.
پمپهای دندهای خارجی به وسیله شفت محکم و توانایی حفظ فشار و دبی بالا دارد. پمپهای دندهای داخلی قدرت مکش بهتری برای مایعات و ویسکوزیته بالا بسیار مناسب میباشد.