در سیستم‌های هیدرولیکی خودرو، یکی از قطعات مهم که نقش زیادی در عملکرد درست فرمان و دیگر بخش‌های مرتبط دارد، تسمه هیدرولیک است. این تسمه نیروی حرکتی موتور را به پمپ هیدرولیک منتقل می‌کند تا فشار لازم برای سیستم فرمان یا دیگر قسمت‌های هیدرولیکی تولید شود. وقتی این تسمه دچار خرابی یا فرسودگی شود، عملکرد سیستم فرمان به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. شناخت علائم خرابی تسمه هیدرولیک باعث می‌شود قبل از اینکه آسیب جدی‌تری به خودرو برسد، بتوان اقدام لازم را انجام داد.
| علائم خرابی تسمه هیدرولیک | راه حل رفع مشکل |
|---|---|
| سفت شدن فرمان در هنگام چرخش | بررسی کشش تسمه و تنظیم یا تعویض آن در صورت فرسودگی |
| صدای جیرجیر یا سوت از ناحیه موتور | تمیز کردن فولی‌ها، تنظیم کشش تسمه یا تعویض تسمه خشک و ترک‌خورده |
| لرزش فرمان در هنگام رانندگی | بررسی تسمه از نظر لغزش یا ناهماهنگی روی فولی‌ها و تنظیم آن |
| نشتی روغن هیدرولیک از اطراف پمپ یا شیلنگ‌ها | رفع نشتی و اطمینان از عملکرد صحیح تسمه و پمپ |
| بوی لاستیک سوخته در نزدیکی موتور | تعویض فوری تسمه، بررسی تماس تسمه با قطعات دیگر |
| صدای تق‌تق یا جیغ هنگام چرخاندن فرمان | توقف رانندگی و تعویض تسمه آسیب‌دیده یا پاره‌شده |
| ترک‌خوردگی یا ساییدگی روی تسمه | تعویض تسمه و بررسی تنظیم فولی‌ها |
| لغزش تسمه روی پولی‌ها | بررسی و تنظیم سفتی تسمه یا تعویض تسمه نامناسب |
| کاهش قدرت سیستم فرمان | بازبینی تسمه، فولی‌ها و پمپ هیدرولیک برای اطمینان از عملکرد صحیح |
| کاهش سطح روغن در مخزن هیدرولیک | رفع نشتی، هواگیری سیستم و بررسی وضعیت تسمه و پمپ |
علائم خرابی تسمه هیدرولیک خودرو
سیستم هیدرولیک فرمان خودرو به کمک فشار روغن کار می‌کند. اگر تسمه سالم نباشد، نیروی لازم برای چرخاندن پمپ منتقل نمی‌شود و در نتیجه کل سیستم دچار اختلال می‌شود. بی‌توجهی به علائم خرابی تسمه هیدرولیک می‌تواند باعث خرابی پمپ، نشتی روغن، یا حتی از کار افتادن فرمان شود. شناخت این علائم به شما کمک می‌کند قبل از اینکه کار به تعمیرات سنگین برسد، تسمه را بررسی یا تعویض کنید.
سخت شدن فرمان در هنگام چرخاندن
یکی از اولین و مهم‌ترین علائم خرابی تسمه هیدرولیک، سفت شدن فرمان خودرو است. در حالت عادی باید بتوان فرمان را بدون فشار زیاد بچرخانید. اگر احساس می‌کنید چرخاندن فرمان سخت شده، ممکن است تسمه دچار کشیدگی یا ترک‌خوردگی شده باشد. در این حالت پمپ فشار کافی تولید نمی‌کند و عملکرد سیستم کاهش می‌یابد. گاهی هم ممکن است تسمه لغزش پیدا کند. وقتی تسمه به‌درستی روی فولی‌ها نمی‌چرخد، فشار لازم به پمپ هیدرولیک پیستونی منتقل نمی‌شود و فرمان سفت می‌شود. این حالت بیشتر در روزهای سرد یا هنگام استارت اولیه خودرو اتفاق می‌افتد.
ایجاد صدای غیرعادی از موتور
صدای سوت یا جیرجیر در هنگام استارت یا چرخاندن فرمان یکی دیگر از علائم خرابی تسمه هیدرولیک است. این صدا معمولاً نشان می‌دهد که تسمه لق شده یا روی فولی‌ها لغزش دارد. در بعضی مواقع سطح تسمه خشک یا ترک‌خورده است و تماس مناسبی با فولی ندارد. برای رفع این مشکل باید تسمه را از نظر سفتی، ترک، و خوردگی بررسی کرد. اگر تسمه بیش از حد فرسوده شده باشد، تعویض آن بهترین راه‌حل است. در غیر این صورت می‌توان با تنظیم کشش تسمه مشکل را برطرف کرد.
نشتی روغن هیدرولیک
نشتی روغن از اطراف پمپ یا شیلنگ‌ها می‌تواند یکی از پیامدهای بی‌توجهی به علائم خرابی تسمه هیدرولیک باشد. وقتی تسمه نتواند به اندازه کافی پمپ را بچرخاند، فشار در سیستم ناپایدار می‌شود و ممکن است درزها و اتصالات دچار نشتی شوند. نشتی روغن معمولاً با لکه‌های چرب در زیر خودرو یا کاهش سطح روغن در مخزن هیدرولیک مشخص می‌شود. اگر چنین حالتی مشاهده شد، بهتر است تسمه و پمپ را با هم بررسی کنید، زیرا ممکن است هر دو دچار مشکل باشند.
لرزش فرمان هنگام رانندگی
وقتی تسمه دچار خرابی یا عدم توازن شود، فرمان خودرو ممکن است در هنگام رانندگی یا توقف دچار لرزش شود. این یکی دیگر از علائم خرابی تسمه هیدرولیک است که نباید نادیده گرفته شود. لرزش معمولاً به‌دلیل لغزش تسمه روی پولی‌ها یا کاهش فشار روغن اتفاق می‌افتد. در این حالت باید تسمه را از نظر صاف بودن سطح و نبود بریدگی بررسی کرد. اگر تسمه سالم باشد، احتمال دارد که پمپ یا پولی‌ها نیاز به تنظیم داشته باشند.
صدای تق‌تق یا جیغ هنگام چرخاندن فرمان
وقتی تسمه ترک بردارد یا لایه‌های آن جدا شود، ممکن است در هنگام چرخاندن فرمان صدای تق‌تق یا جیغ از ناحیه موتور شنیده شود. این یکی از نشانه‌های واضح و هشداردهنده در میان علائم خرابی تسمه هیدرولیک است. در چنین حالتی نباید رانندگی را ادامه داد، چون احتمال پاره شدن تسمه وجود دارد. در صورت پاره شدن، فرمان خودرو به‌طور کامل از کار می‌افتد و کنترل وسیله نقلیه خطرناک می‌شود.
روش تشخیص خرابی تسمه
یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تشخیص علائم خرابی تسمه هیدرولیک، بررسی ظاهری آن است. تسمه‌ای که ترک‌خورده، خشک شده، یا سطحش براق و صاف شده باشد، دیگر نمی‌تواند کارایی اولیه را داشته باشد. حتی اگر هنوز پاره نشده، بهتر است تعویض شود. توصیه می‌شود هر ۴۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر تسمه‌ها را بررسی کنید تا از بروز خرابی‌های ناگهانی جلوگیری شود.
راه حل رفع خرابی تسمه هیدرولیک
وقتی یکی از علائم خرابی تسمه هیدرولیک را مشاهده کردید، لازم است در اولین فرصت خودرو را بررسی کنید. برای رفع مشکل می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
-
بررسی کشش تسمه: تسمه نباید خیلی سفت یا خیلی شل باشد. مقدار مجاز معمولاً در دفترچه راهنمای خودرو نوشته شده است.
-
بررسی ظاهری تسمه: در صورت وجود ترک، بریدگی یا ساییدگی، تسمه را تعویض کنید.
-
بازرسی پولی‌ها: اگر فولی‌ها تاب برداشته یا لبه‌هایشان خورده شده است، باید تعویض شوند.
-
اطمینان از سلامت پمپ: در صورتی که پمپ صدا می‌دهد یا فشار کافی تولید نمی‌کند، باید بررسی یا تعویض شود.
-
تعمیر نشتی‌ها: اگر روغن هیدرولیک کم شده یا نشتی مشاهده می‌شود، ابتدا منبع نشتی را رفع کرده و سپس تسمه جدید نصب کنید.
توجه داشته باشید که حتی با تعویض تسمه، اگر مشکل اصلی مانند خرابی پمپ یا فولی‌ها برطرف نشود، دوباره علائم خرابی تسمه هیدرولیک تکرار می‌شود.
زمان مناسب برای تعویض تسمه هیدرولیک
به‌طور معمول تسمه‌ها هر ۵۰ هزار کیلومتر باید بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند. با این حال شرایط محیطی و نحوه رانندگی نیز در عمر تسمه تأثیر دارد. مثلاً در مناطق گرم یا پرگرد و خاک، تسمه‌ها سریع‌تر فرسوده می‌شوند. اگر هرکدام از علائم خرابی تسمه هیدرولیک مانند صدای غیرعادی، سفت شدن فرمان، یا نشتی روغن را مشاهده کردید، منتظر زمان سرویس بعدی نمانید و فوراً اقدام کنید.
سخن آخر
در این مطلب به مهم‌ترین علائم خرابی تسمه هیدرولیک و راه‌حل‌های رفع آن پرداخته شد. همان‌طور که دیدید، توجه به صداهای غیرعادی، سفت شدن فرمان، یا نشتی روغن می‌تواند از بروز خرابی‌های پرهزینه جلوگیری کند. تسمه هیدرولیک اگرچه قطعه‌ای ساده به نظر می‌رسد، اما نقش مهمی در عملکرد ایمن فرمان خودرو دارد. بررسی منظم و تعویض به‌موقع آن باعث می‌شود سیستم هیدرولیک همیشه در بهترین وضعیت کار کند.
در پایان اگر قصد تهیه تسمه، پمپ، یا سایر قطعات مرتبط با سیستم هیدرولیک را دارید، پیشنهاد می‌شود به شرکت سپهر آسیا مراجعه کنید. شرکت سپهر آسیا یکی از تأمین‌کنندگان معتبر تجهیزات و قطعات هیدرولیکی مانند پمپ، شیر، جک و اتصالات است و می‌تواند محصولات باکیفیت و مطمئن برای خودرو و تجهیزات صنعتی شما فراهم کند.
